De Duitse economie kromp in het tweede kwartaal 0,1%. Bij economen gingen de alarmbellen af. Twee kwartalen negatieve economische groei wordt officieel gezien als een recessie.
Tegenstrijdig is dat de werkloosheid in Duitsland slechts 3% is en het aantal vacatures is in 40 jaar niet zo hoog geweest als vandaag. Moeten beleggers zich laten leiden door de negatieve berichten over een mogelijke recessie of de positieve signalen van de arbeidsmarkt?
Vergrijzing beïnvloedt data
Net als Duitsland vergrijzen de meeste Europese landen snel. Al ruim 20 jaar worden er te weinig kinderen geboren. Daarnaast kennen de meeste Europese landen een babyboom-generatie die is geboren in de jaren net na de tweede wereldoorlog.
Veel van deze mensen zijn in de afgelopen jaren met pensioen gegaan of gaan binnenkort met pensioen. Daardoor staat de beroepsbevolking onder druk en daarmee ook de economische groei. De groei is namelijk het product van de toename van het aantal werkende mensen en de productiviteitsgroei.
In 2019 staat echter niet alleen de beroepsbevolking, maar ook de productiviteitsgroei onder druk. De meeste economen zijn van mening dat de daling niet structureel is, maar tijdelijk en het gevolg van incidentele factoren, zoals teruglopende Duitse autoverkopen en politieke strubbelingen.
Ouderen geven minder uit
Een ander gevolg van een vergrijzende economie is dat de consumptie beperkt groeit. Al in 1954 ontdekte nobelprijs winnaar Franco Modigliani dat oudere mensen minder consumeren dat jongeren. Daardoor is de inflatie in een vergrijzende economie lager.
De lage inflatie in Europa is dus eenvoudig te verklaren door de economische theorie, maar ook door de praktijk. Japan loopt qua vergrijzing voor op Europa. In Japan krimpt de beroepsbevolking al langer met als gevolg dat de inflatie al jaren minimaal is.
Wat betekent dit voor aandelenkoersen?
Ondanks de lage economische groei liggen de bedrijfswinsten nog steeds op een record niveau. Veel Europese bedrijven zijn internationaal georiënteerd en behalen een steeds groter deel van hun omzet in regio’s die nog wel snel groeien. Europese beursgenoteerde bedrijven worden daardoor steeds minder afhankelijk van hun thuismarkt. De aandelenkoersen worden beperkt beïnvloed door cijfers over de economische ontwikkeling in Europa.
Wat drijft de koersen wel?
De ECB en de Amerikaanse Fed hebben vanwege de lage inflatie en de lagere economische groei besloten de rente te verlagen en monetair te stimuleren. Het is de vraag of dat verstandig is, maar het is in ieder geval positief voor beleggers. Een lagere rente is positief voor de effectenkoersen en een nieuwe koper op de markt stuwt de koersen verder.
Daarnaast worden de groeicijfers in de VS en opkomende landen steeds bepalender. Tenslotte moet de wereldwijde handel niet teveel aan banden worden gelegd. Want als de handel sterk vermindert dan zijn de Europese bedrijven weer aangewezen op hun thuisland waar de groei beperkt is. Daarom reageren de koersen zo heftig als Trump tweet over nieuwe tarieven en blijven ze rustig liggen bij een krimp van de Duitse economie.
